Moeten kinderen niet hun eigen handschrift ontwikkelen?
Alfabetcode-kinderen leren Schrift-letters. Dat komt, omdat het de best ontworpen, makkelijkst te instrueren en best uitgelegde letters zijn die ik ken. Dat willen mensen meestal wel aannemen, maar toch lijkt er iets te wringen. Mogen kinderen dan geen eigen handschrift ontwikkelen? Wie de vraag zó stelt, suggereert dat Alfabetcode-kinderen iets wordt afgepakt: iets wat van hen is, een eigen handschrift. Dat is om twee redenen naast de kwestie.
Ten eerste omdat kinderen die gaan leren schrijven helemaal geen eigen handschrift hebben dat je ze zou kunnen afpakken. De verstandigste optie in die situatie is ze letters te leren schrijven waarmee ze overal terechtkunnen. Of ze dat universeel bruikbare handschrift nadien overal gebruiken, is een andere zaak. Maar ze kúnnen het tenminste.
Vergelijkt u het met spellen. U hebt geleerd hoe het moet, maar de kans is groot dat uw sms-berichten andere regels volgen. Of met algemeen Nederlands. U hebt geleerd hoe het moet, maar de kans is groot dat u met vrienden op café anders praat. Daar is allemaal niets mis mee: u weet hoe u moet spellen, u weet hoe u maar beter praat, als het erop aankomt.
Met handschrift leren is het net zo. Wie zijn dagboeken geheim wil houden, zélfs als ze gevonden zijn, kan gerust een persoonlijk handschrift overwegen. Maar als hij wil dat zijn post aankomt, schrijft hij de adressen beter gewoon zoals het hoort. Raak je iets kwijt, als je dat leert? Of mis je iets, als je het niet leert?
Ten tweede omdat je meer kunt doen met dingen waar je meer verstand van hebt. Dat Picasso zo geniaal schilderde, komt niet omdat hij een eigen stijl had. Maar omdat hij zó goed had leren tekenen en schilderen dat hij tientallen ‘eigen stijlen’ aankon. Daarom leert wie free jazz wil spelen op de jazz-academie ook eerst standards. Daarom weet wie met taal wil experimenteren maar beter hoe een welgevormde zin eruitziet, – daarom ook zeuren waardeloze stijlhandleidingen over taalgevoel, terwijl de bruikbare weten uit te leggen wat een betere tekstpassage beter maakt dan een ongelukkige. Daarom zijn de beste acteurs ook vaak degenen die het vak met Shakespeare hebben geleerd. Dat de typetjes van Koot en Bie vaak zo onweerstaanbaar waren, komt niet omdat hun bedenkers zo’n typische manier van praten hadden: neen, ze beheersten elk een dozijn authentieke manieren van praten.
Schrift is de enige handschriftmethode die kinderen over lettervormgeving leert praten en nadenken. Dat geeft hen vaste grond onder de voeten als ze met letters willen gaan experimenteren om in een strip, op een affiche, in een folder of waar dan speciale effecten ook te bereiken. Bijvoorbeeld om de communicatie met intieme vrienden persoonlijker te houden.
Als het handschriftonderwijs tot doel heeft een eigen handschrift te ontwikkelen, dan leren kinderen een eigen handschrift. Of liever: ze gaan wat er na tien jaar erosie van hun schoolschrift overblijft als hun eigen handschrift beschouwen. Maar als ze écht hebben leren schrijven, kunnen ze de letters schrijven die ze willen. Altijd en overal. Echt leren schrijven begint niet bij mooie letters, maar bij juiste, – bij Schrift-letters dus.
Overigens: dient de rijopleiding om veilig te leren autorijden, of om een persoonlijke rijstijl te ontwikkelen?