Waarom hebben we zoveel leerlingen met dyslexie?
In Nederland worden meer leerlingen dan waar ook ter wereld dyslectisch verklaard. Door haar eigen kinderen ontdekte Fije Hooglandt van de Nederlandse Onderwijsinspectie hoe dat zou kunnen komen. Ze schreef er een lezenswaardig stuk over, dat ook te denken geeft. Om het aantal dyslectische leerlingen omlaag te krijgen, moeten leesvaardigheid en woordenschat omhoog. Maar tegelijk moet de aantrekkelijkheid van de dyslexieverklaring omlaag. Dat zegt ze niet met zoveel woorden, maar het blijkt wel. En in België zal dat wel niet wezenlijk anders zijn.
“Ik heb twee vrolijke dochters die hun leven het liefst snapchattend doorbrengen. Sociale, gezellige meiden die voortdurend, al dan niet digitaal, hun belevenissen uitwisselen. Als ze behoefte hebben aan wat rust van al die sociale uitwisseling, dan trekken ze zich terug achter hun iPad met een Netflix-serie: series over vrolijke vriendengroepen.
Tekstuele stroefheid
Lezen doen ze bij voorkeur niet. Vinden ze echt saai. De meeste Nederlandse kinderen trouwens, daarin zijn we ook internationaal koploper. Slechts met de grootste moeite krijg ik de dames tijdens een vakantie aan het lezen. En eigenlijk lukt dat ook alleen maar omdat we dan in een saai huisje zitten en er niet veel anders te doen is.
Deze geringe belangstelling voor het geschreven woord en voor de wereld die ze daarmee zouden kunnen leren kennen, resulteert in een opvallend lage woordenschat. Het valt mij steeds weer op hoeveel eloquenter mijn dochters zich uitdrukken nadat zij in een vakantie gedwongen werden tot lezen. Maar terug in hun dagelijkse werkelijkheid verdampt die eloquentie snel en zie ik hoeveel moeite het hun kost om een tekst te doorgronden en te begrijpen. Hun broze tekstuele lenigheid is verdwenen.
Leesluiheid en de perverse prikkel van een dyslexie-verklaring
Mijn meiden zitten nu in de bovenbouw. Daar breekt hun traagheid in het begrijpen van teksten hun op. Ze krijgen hun proefwerken gewoon niet op tijd af. Dat geeft ze natuurlijk een machteloos gevoel. Ook hun leraren maken zich zorgen en vanuit hun grote betrokkenheid zoeken die naar oplossingen. Een oplossing lijkt gemakkelijk gevonden in het label dyslexie. Tot mijn grote verbazing kwamen mijn beide dochters los van elkaar thuis met het advies hen te laten onderzoeken op dyslexie!
Recht op extra tijd
Dat vinden de dametjes een pracht idee. Ze voelen zich serieus genomen, ze zijn verontschuldigd voor hun trage lezen en vooral: dan krijgen ze ook zo’n grote begerenswaardige D op hun proefwerkblaadje waarmee ze extra tijd krijgen om hun proefwerk te maken. Ze zien die grote D steeds met afgunst bij sommige medeleerlingen, die mogen nog doorwerken terwijl zij weer het lokaal moeten verlaten zonder dat ze hun proefwerk afkregen. En het mooiste van alles: ze krijgen ook meer tijd tijdens hun eindexamens (conform Art. 55 Examenbesluit vo).
Zeg dan maar eens tegen ze: “Ik pieker er niet over om jullie zo’n test te laten maken. Jullie zijn gewoon ongeoefende lezers met dito woordenschat. Niks etiket waarmee je extra examentijd krijgt. Gewoon lekker gaan lezen.” Zelfs een hint in die richting doet ze in verontwaardiging ontvlammen.
Ik ben er nog niet uit of we ze laten testen. Ik heb ze er al weer even niet over gehoord en ze lezen op dit moment gelukkig weer een boek. Volgens mij zijn ze daar veel beter mee geholpen dan met een diagnose dyslexie. Laten we die behouden voor kinderen die er echt dagelijks mee worstelen en recht hebben op alle steun en hulp.”